کانال ریشه دندان
گاهی برای بیشتر افراد پیش آمده که بر اثر پوسیدگی یا شکستگی دچار دندان درد شوند، برای رفع این مشکل فرد به درمان کانال ریشه دندان نیاز دارد.
درمان کانال ریشه دندان (Root Canal Therapy) یا به اصطلاح عامیانه عصب کشی یکی از سخت ترین درمان ها در دندان پزشکی است.
به همین دلیل است که بیشتر دندان پزشکان ترجیح می دهند بیمارن خود را برای درمان کانال ریشه دندان، به متخصصین درمان کانال ریشه دندان (Endodontist) ارجا دهند.
قبل از اینکه بخواهیم مراحل درمان کانال ریشه را توضیح دهیم، به صورت مختصری با ساختمان دندان انسان آشنا شویم.
ساختمان دندان
ساختمان دندان انسان انسان از نظر ظاهری به دو بخش اصلی تاج و ریشه دندان تقسیم می شود، اما از لحاظ بافت شناسی به چهار بخش مجزا تقسیم می شود.
قسمت اول مینا، مینای دندان سخت ترین عضو بدن از نظر استحکام محسوب می شود که به صورت یک پوشش، همه قسمت تاج دندان را دربر میگیرد.
همان طور که می دانید یکی از عوامل زیبایی دندان مینا می باشد، اما اصلی ترین وظیفه مینا محافظت از بافت های زیرین خود است.
سلول های تولید کننده مینا، پس از تولد و تکمیل رشد دندان، دیگر قادر به تولید مینا نیستند از این زمان به بعد مینا عضوی غیر زنده محسوب می شود.
به همین دلیل چنانچه بافت مینا در اثر پوسیدگی یا وارد شدن ضربه محکم از بین برود، دیگر جایگزین نمی شود.
قسمت دوم عاج، عاج حجم اصلی دندان را تشکیل می دهد و از بیرون با مینا پوشیده شده است، از لحاظ سختی عاج بعد از مینا قرار می گیرد.
برعکس مینای دندان، عاج بافتی زنده به حساب می رود که در درون آن عصب دندان قرار دارد، عاج در مراحل مختلف رشد امکان ترمیم خود را حفظ می کند.
قسمت سوم سیمان، که سطح خارجی ریشه دندان را می پوشاند، سیمان از لحاظ سختی پس از عاج در رده سوم قرار دارد که در اتصال دندان به استخوان نقش مهمی دارد.
و قسمت آخر پالپ (Pulp)، پالپ را در اصطلاح عامیانه عصب دندان نامیده می شود و بافت همبندی همراه با اعصاب و بافت لنفاوی از ضمائم آن هستند.
کار اصلی پالپ دندان عصب دهی و خون رسانی به بافت های زنده دندان است، پالپ به تغییرات الکتریکی، حرارتی، حرکتی و فشار بشدت حساس است.
چه زمانی که یک دندان به درمان کانال ریشه نیاز دارد؟
در بیشتر اوقات پوسیدگی دندان ها سبب این می شوند که دندان به درمان کانال ریشه احتیاج پیدا کند و بیمار به پزشک متخصص مراجعه کند.
اگر پوسیدگی یا شکستگی دندان از قسمت های مینا و عاج بگذرد و به پالپ برسد، التهاب ناشی از حضور باکتری ها باعث به وجود آمدن التهاب در پالپ می شود.
این التهاب از چند مسیر مختلف باعث ایجاد درد دندان می گردد، در این شرایط برای برطرف کردن درد و خارج کردن بافت عفونی، درمان ریشه کانال ریشه دندان توصیه می شود.
دربعضی موارد صدمات ناشی از وارد شدن ضربه به دندان، بیماری های عفونی پیشرفته لثه، حتی بدون داشتن پوسیدگی نیاز به درمان کانال ریشه دندان پیدا می کند.
مراحل درمان کانال ریشه
در اولین قدم از درمان کانال ریشه بی حسی موضعی باید صورت گیرد، در فک بالا معمولاً فقط یک دندان و بافت اطراف آن بی حس می شود.
اما در فک پایین برای بی حسی دندان مورد نظر، احتیاج است که کل فک در آن قسمت بی حس شود که پس از بی حسی اقدامات لازم انجام می شود.
بعد از بی حسی کامل دندانی که لازم است مورد درمان قرار بگیرد، به توسط یک ورقه از جنس لاستیک نازک (Rubber Dam) از سایر دندان ها جدا می شود.
این جداسازی برای جلوگیری از ورود آب و شوینده های مورد استفاده در درمان کانال ریشه به حلق فرد بیمار و جلوگیری از ورود بزاق و باکتری های موجود در آن به داخل دندان مورد درمان انجام می گیرد.
سپس تمام پوسیدگی ها و شکستگی های ویا ترمیم های قدیمی توسط توربین و دستگاه فرز دندان پزشکی برداشته می شود.
به این ترتیب پزشک متخصص درمان کانال ریشه به ریشه و بافت های درونی آن دسترسی پیدا می کند.
در این مرحله تمام پالپ یا همان عصب های ملتهب به همراه باکتری ها و بقیه محتویات کانال، از داخل کانال ریشه خارج می شود.
این کار توسط ابزار بسیار ظریفی به نام فایل انجام می شود، به این مرحله از مراحل درمان کانال ریشه، پاکسازی و شکل دهی کانال گفته می شود.
بعد از پاکسازی از محلول های آنتی میکروبی برای از بین بردن میکروب ها و بقایای سلولی آن ها استفاده می شود.
سپس همه کانال های موجود در دندان با مواد مخصوصی که برای پر کردن ریشه استفاده می شود پر و مسدود می شود.
در مرحله آخر مسیر دسترسی به کانال در تاج دندان ترمیم شده و درصورت نیاز دندان مورد درمان قرار گرفته روکش می شود.
بیشتر بخوانید: فروشگاه تجهیزات پزشکی ، کامپوزیت دندان چیست
