📘 کتاب رقص تغییر | Dance of Change – پیتر سنگه

معرفی کتاب

کتاب رقص تغییر (Dance of Change) نوشته‌ی پیتر سنگه از مشهورترین آثار حوزه مدیریت تحول سازمانی است. این کتاب ادامه‌ای بر اثر معروف او، پنجمین فرمان محسوب می‌شود، اما می‌توان آن را به صورت مستقل نیز مطالعه کرد. با این حال، خواندن پنجمین فرمان پیش از آن، فهم و درک مفاهیم رقص تغییر را ساده‌تر می‌کند.

پیتر سنگه و همکارانش در این کتاب به چالش‌ها و موانع تغییرات پایدار در سازمان‌ها پرداخته‌اند و از دیدگاه تفکر سیستمی، راهکارهایی برای ایجاد و تثبیت تغییر ارائه می‌دهند.

اهداف مطالعه کتاب

1. کاربردی: یادگیری روش‌ها و ایده‌های عملی برای شکل‌دادن، هدایت و تقویت جریان تغییر در سازمان.

2. آموزشی: تمرین و تقویت مهارت تفکر سیستمی در مواجهه با پروژه‌های تحول سازمانی.

تغییر در سازمان یادگیرنده در مقابل تغییر دستوری

• پیتر سنگه تأکید می‌کند که تغییر واقعی از پایین به بالا و با مشارکت بخش‌های مختلف سازمان شکل می‌گیرد، نه صرفاً با دستور مدیرعامل.

• نگاه زیست‌شناسانه به تغییر: فرایند تغییر باید مانند یک سیستم زنده رشد و تکامل پیدا کند.

• مدیرعامل قهرمان افسانه‌ای بیش نیست؛ نقش مدیر حمایت از جریان تغییر است، نه اجرای آن به تنهایی.

سه مرحله‌ی تحول در کتاب رقص تغییر

پیتر سنگه فرایند تغییر را به سه مرحله تقسیم می‌کند:

1. آغاز تغییر – قانع‌کردن گروه‌های اولیه و شکل‌گیری هسته تغییر.

2. تغییر پایدار – گسترش موفقیت‌ها به سایر بخش‌ها و تثبیت تغییر.

3. بازطراحی و بازنگری – تطبیق ساختار، استراتژی و چشم‌انداز با شرایط جدید.

نکته مهم: مدیریت می‌داند نقطه آغاز کجاست، اما نقطه پایان در طول مسیر مشخص می‌شود.

مفهوم گروه‌های پیشاهنگ (Pilot Groups)

• گروه‌های کوچک در بخش‌های مختلف سازمان که تغییر را به صورت آزمایشی اجرا می‌کنند.

• در صورت موفقیت، تغییرات آن‌ها به کل سازمان تعمیم داده می‌شود.

چالش‌های مدیران و کارکنان در تغییر

• مدیران: از ضعف منابع انسانی گله دارند.

• کارکنان: بزرگ‌ترین مانع تغییر را رفتار و نگرش مدیران می‌دانند.

• کتاب به تعیین سهم هر یک در موفقیت یا شکست تغییر می‌پردازد.

پیشنهاد نحوه مطالعه کتاب

• این کتاب پراکندگی و سبک محتوایی متنوعی دارد؛ شامل گفتگو، مثال سازمانی، مقاله، نامه و حتی مباحث ریشه‌شناسی کلمات.

• برای نتیجه بهتر، مطالعه بلندمدت (۶ ماه تا یک سال) پیشنهاد می‌شود.

• ابتدا بخش‌های جذاب را بخوانید، سپس مطالعه خطی از ابتدا تا انتها را آغاز کنید.

مشخصات انتشار و ترجمه فارسی

• مترجمان: حسین اکبری و مسعود سلطانی

• ناشر: انتشارات آریانا

• مقدمه: دکتر علینقی مشایخی (از بنیان‌گذاران تفکر سیستمی در ایران)

• مقدمه ویژه پیتر سنگه برای نسخه فارسی با تأکید بر نقش دکتر مشایخی در توسعه گروه‌های یادگیری در ایران.